Người dùng sẽ đóng vai trò “kiểm chứng viên”
Theo TikTok, mục tiêu của Footnotes là “cung cấp thêm ngữ cảnh” cho các video, giúp nội dung trở nên minh bạch và dễ hiểu hơn. Trong giai đoạn thử nghiệm đầu tiên, tính năng này chỉ áp dụng tại Mỹ và chỉ dành cho video ngắn.
Những người tham gia đóng góp Footnotes cần đáp ứng một số điều kiện cơ bản như: trên 18 tuổi, có lịch sử hoạt động tích cực, và sử dụng ứng dụng ít nhất 6 tháng. Khi được chọn, họ có thể thêm ghi chú cho video và đánh giá các ghi chú của người khác.
Đặc biệt, chỉ những ghi chú được đánh giá là “hữu ích” bởi các thành viên có quan điểm khác nhau mới được hiển thị rộng rãi – đây là cơ chế nhằm đảm bảo tính khách quan và cân bằng trong đánh giá thông tin.
TikTok gọi đây là hệ thống xếp hạng theo “cầu nối” (bridge-based ranking system), vốn cũng là nguyên tắc cốt lõi của Community Notes trên X – tìm kiếm sự đồng thuận giữa những người thường bất đồng quan điểm.
Lấy cảm hứng từ X, nhưng không thay thế kiểm chứng truyền thống
TikTok thừa nhận tính năng này được “lấy cảm hứng từ các hệ thống mã nguồn mở trên nền tảng khác” – cách nói kín đáo để ám chỉ X là hình mẫu.
Tuy nhiên, hãng khẳng định Footnotes không thay thế hệ thống kiểm chứng thông tin truyền thống đang hợp tác với các tổ chức được IFCN công nhận. Thay vào đó, đây là lớp bổ sung nhằm giúp cộng đồng TikTok có thêm công cụ để hiểu và đánh giá thông tin.
Thách thức vẫn còn ở phía trước
Dù ý tưởng kiểm chứng thông tin cộng đồng nghe có vẻ lý tưởng, nhưng thực tế không đơn giản. Một báo cáo năm 2024 từ Trung tâm Chống Thù ghét Kỹ thuật số (CCDH) chỉ ra rằng hệ thống Community Notes trên X bỏ sót phần lớn các bài đăng sai lệch liên quan đến bầu cử, thậm chí có nhiều ghi chú xuất hiện quá muộn, khi thông tin sai đã lan truyền rộng rãi.
Do đó, hiệu quả của Footnotes vẫn là dấu hỏi. Việc cân bằng giữa kiểm duyệt, tự do ngôn luận và tốc độ lan truyền thông tin luôn là một bài toán khó với bất kỳ mạng xã hội nào.
TikTok đang đối mặt áp lực chính trị lớn tại Mỹ
Việc TikTok tung ra Footnotes cũng diễn ra trong bối cảnh nhạy cảm. Công ty mẹ ByteDance (Trung Quốc) đang bị chính quyền Mỹ gây áp lực, buộc phải bán lại mảng hoạt động tại Mỹ hoặc đối mặt lệnh cấm hoàn toàn.
Trong bối cảnh đó, động thái tăng cường minh bạch và chống thông tin sai lệch có thể giúp TikTok ghi điểm với giới chức Mỹ – hoặc ít nhất là cho thấy nỗ lực tự điều chỉnh và tuân thủ chuẩn mực thông tin toàn cầu.
