Các tập đoàn công nghệ lớn như Google và OpenAI luôn giữ bí mật về mức tiêu thụ năng lượng của các hệ thống AI. Nếu người dùng nhận thức được cái giá mà mỗi câu lệnh AI mang lại, họ có thể sẽ suy nghĩ kỹ trước khi sử dụng công nghệ này.
Khi AI ngày càng trở nên phổ biến, ít ai để ý rằng sự phát triển này đi kèm với những tác động nghiêm trọng đến môi trường. Những tiện ích mà AI mang lại không hề miễn phí, và cái giá phải trả cho môi trường đang ngày càng trở nên rõ ràng.
Hãy tưởng tượng bạn đang cân nhắc mua một chiếc laptop mới, mạnh mẽ hơn với nhiều tính năng tiên tiến. Nhưng điều đó đồng nghĩa với việc thiết bị này tiêu thụ nhiều điện năng hơn và yêu cầu làm mát liên tục bằng nước. Nghe có vẻ khó tin, nhưng điều này phản ánh thực trạng của công nghệ AI hiện nay: mạnh mẽ nhưng ngốn tài nguyên và gây hại cho môi trường.
AI tiêu thụ năng lượng khổng lồ Các tập đoàn công nghệ như Google và OpenAI luôn giữ kín mức tiêu thụ năng lượng của các hệ thống AI. Dù họ cố gắng xây dựng hình ảnh thân thiện với môi trường, rất ít thông tin được công bố về lượng khí thải carbon mà AI tạo ra.
Vì vậy, chi phí thực tế về lượng khí thải CO2 cho mỗi câu lệnh AI, chưa kể đến lượng nước cần thiết để làm mát các máy chủ, vẫn là một bí ẩn.
Các trung tâm dữ liệu cần lượng nước khổng lồ để làm mát, đặc biệt là trong quá trình huấn luyện các mô hình AI lớn như GPT-4. Ảnh: Nikkei.
Sasha Luccioni, một chuyên gia về AI tại Hugging Face, nhận định: “Không có công ty nào công khai thông tin về lượng năng lượng hay khí thải carbon mà các hệ thống AI tiêu tốn.” Nếu mọi người biết chi phí thực sự mà môi trường phải chịu đựng cho mỗi lần sử dụng AI, có lẽ sẽ có nhiều người đặt câu hỏi và thậm chí phản đối việc sử dụng công nghệ này, theo báo cáo của Mashable.
Kể từ khi ChatGPT của OpenAI ra mắt vào năm 2022, lượng năng lượng mà các hệ thống AI tiêu thụ đã tăng lên nhanh chóng. Google, trong báo cáo bền vững năm 2024, tiết lộ rằng lượng phát thải khí nhà kính của họ đã tăng 48% từ năm 2019 đến 2023, chủ yếu do AI. Microsoft cũng ghi nhận mức tăng 29,1% từ năm 2020.
Cả hai công ty đều chỉ ra rằng các trung tâm dữ liệu, được tối ưu hóa cho AI, là nguyên nhân chính gây ra lượng khí thải này.
Các trung tâm dữ liệu này cần một lượng điện năng khổng lồ để vận hành và làm mát các hệ thống AI. Theo ước tính của Cơ quan Năng lượng Quốc tế, một câu lệnh AI trên ChatGPT tiêu thụ khoảng 3 Wh điện, cao gấp 10 lần so với một lượt tìm kiếm trên Google.
Khi AI dần trở thành công cụ thiết yếu trong cuộc sống hàng ngày, tác động môi trường của nó sẽ chỉ tăng lên. Goldman Sachs dự báo rằng nhu cầu năng lượng của các trung tâm dữ liệu sẽ tăng 160% từ năm 2022 đến 2030, đồng thời lượng phát thải carbon cũng có thể tăng gấp đôi trong cùng thời gian.
AI và tác động đến nguồn nước Ngoài việc tiêu tốn năng lượng, các hệ thống AI còn đòi hỏi một lượng nước khổng lồ để làm mát. Các trung tâm dữ liệu, đặc biệt là khi huấn luyện các mô hình AI lớn, cần đến hàng triệu lít nước mỗi tháng.
Chẳng hạn, khi OpenAI đang huấn luyện GPT-4 tại một trung tâm dữ liệu của Microsoft ở Iowa, họ đã sử dụng đến 11,5 triệu gallon nước (hơn 43 triệu lít) chỉ trong một tháng, chiếm khoảng 6% lượng nước của khu vực này.
Việc tiêu thụ lượng nước lớn như vậy đã gây ra mâu thuẫn với người dân địa phương ở các bang như Iowa, Arizona và Oregon. Các cơ quan chính quyền địa phương đã yêu cầu các công ty công nghệ phải giảm thiểu việc mở rộng các trung tâm dữ liệu trừ khi họ có thể giảm đáng kể lượng nước sử dụng.
Dù các công ty cố gắng sử dụng nguồn nước không uống được và phát triển các hệ thống làm mát hiệu quả hơn, lượng nước mà AI tiêu thụ vẫn là một vấn đề nghiêm trọng. Ngay cả khi các nguồn năng lượng tái tạo như gió và mặt trời trở nên phổ biến hơn, chúng vẫn chưa đủ để đáp ứng nhu cầu khổng lồ của AI.
Sasha Luccioni nhận xét: “Dù năng lượng tái tạo đang phát triển, nhưng tốc độ này không đủ nhanh để theo kịp với tốc độ phát triển của AI.” Điều này dẫn đến câu hỏi: liệu lợi ích của AI có đủ để bù đắp cho chi phí môi trường mà nó gây ra?
AI có tiềm năng lớn trong việc hỗ trợ nghiên cứu và giải quyết các vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu, nhưng phần lớn người dùng không sử dụng AI với mục đích cao cả đó.
Từ việc học sinh dùng ChatGPT để viết bài luận đến việc người dùng mạng xã hội sử dụng AI để tạo hình ảnh, rất nhiều người không nhận ra rằng họ đang đóng góp vào các vấn đề môi trường thay vì giúp giải quyết chúng.
Sự thiếu minh bạch từ các công ty công nghệ khiến người tiêu dùng khó đưa ra quyết định đúng đắn về việc sử dụng AI. Nếu chi phí thực sự về môi trường của AI được tiết lộ, có lẽ nhiều người sẽ chọn những giải pháp thân thiện với môi trường hơn.
Sasha Luccioni khuyên những ai quan tâm đến lượng khí thải nên cân nhắc sử dụng các công cụ tìm kiếm không sử dụng AI, chẳng hạn như Ecosia.
Đã đến lúc các công ty công nghệ cần minh bạch hơn về tác động môi trường của các công cụ AI mà họ phát triển. Đồng thời, người tiêu dùng cũng cần yêu cầu các giải pháp thay thế thân thiện với môi trường hơn. Chỉ khi đó, cuộc cách mạng AI mới không phải trả giá bằng hành tinh mà chúng ta đang sống.
