Quishing là gì và vì sao bạn nên cảnh giác?
Trong thời đại số, mã QR đã trở thành phương tiện quen thuộc giúp truy cập thông tin, thanh toán, đăng ký nhanh chóng. Tuy nhiên, sự tiện lợi ấy đang bị lợi dụng bởi các đối tượng lừa đảo. Một trong những hình thức đang gia tăng mạnh là Quishing.
Quishing là từ ghép giữa QR code và phishing, ám chỉ hành vi lừa đảo bằng cách sử dụng mã QR giả để dụ người dùng truy cập các trang web giả mạo, tải mã độc hoặc cung cấp thông tin cá nhân. Nếu như trước đây người dùng được cảnh báo về các liên kết đáng ngờ trong email hay tin nhắn, thì nay mã QR – vốn được tin tưởng – lại trở thành công cụ nguy hiểm không kém.
Các chiêu thức Quishing phổ biến
Những kẻ lừa đảo thường tận dụng các tình huống quen thuộc trong đời sống hàng ngày để gài bẫy người dùng. Dưới đây là những thủ đoạn phổ biến:
Mã QR giả được dán ở nơi công cộng như quán ăn, bến xe, điểm thanh toán. Kẻ gian thay thế mã QR thật bằng mã của mình để chiếm đoạt tiền khi người dùng thực hiện giao dịch.
Mã QR xuất hiện trong email hoặc tin nhắn giả mạo các tổ chức uy tín. Khi người dùng quét, họ sẽ được chuyển tới trang web giả nhằm đánh cắp thông tin đăng nhập, yêu cầu chuyển tiền hoặc cung cấp dữ liệu cá nhân.
Mã QR in trên hàng hóa giả, vé số ảo, tài liệu lừa đảo. Chúng dẫn người dùng tới các trang web độc hại để thu thập thông tin.
Một số trường hợp tinh vi hơn còn can thiệp vào quá trình quét mã QR bằng cách chuyển hướng người dùng qua một trang web trung gian thu thập dữ liệu trước khi đến trang thật.
Hậu quả khi trở thành nạn nhân của Quishing
Hành vi tưởng chừng đơn giản như quét một mã QR có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng:
- Rò rỉ thông tin cá nhân như họ tên, địa chỉ, số điện thoại, email, tài khoản mạng xã hội
- Mất tiền trong tài khoản do bị đánh cắp thông tin ngân hàng, thẻ tín dụng
- Thiết bị nhiễm mã độc, bị cài phần mềm gián điệp, mã hóa dữ liệu tống tiền
- Thông tin cá nhân bị lợi dụng trong các vụ lừa đảo khác, gây tổn hại lâu dài
Cách phòng tránh Quishing hiệu quả
Để bảo vệ bản thân và người thân khỏi các mối nguy từ mã QR giả, người dùng cần tuân thủ những nguyên tắc sau:
- Kiểm tra kỹ nguồn gốc mã QR trước khi quét, đặc biệt nếu đó là mã lạ hoặc có dấu hiệu bị dán đè
- Quan sát môi trường xung quanh, đảm bảo mã QR tại điểm thanh toán không bị can thiệp
- Cảnh giác với các chương trình khuyến mãi bất ngờ hoặc ưu đãi quá hấp dẫn kèm theo mã QR
- Sau khi quét mã, hãy kiểm tra kỹ địa chỉ trang web, đảm bảo bắt đầu bằng https và đúng tên miền của tổ chức chính thống
- Sử dụng ứng dụng quét mã an toàn có chức năng cảnh báo các liên kết độc hại
- Thường xuyên cập nhật phần mềm bảo mật, cài đặt các phần mềm diệt virus đáng tin cậy
- Hạn chế cung cấp thông tin cá nhân sau khi quét mã QR nếu chưa xác thực độ tin cậy
- Báo cáo ngay cho cơ quan chức năng nếu phát hiện dấu hiệu lừa đảo hoặc nghi ngờ bị lừa
Lừa đảo bằng mã QR đang ngày càng tinh vi và khó lường. Trong môi trường số, mỗi hành động nhỏ như quét mã cũng có thể tiềm ẩn rủi ro lớn. Đừng chủ quan trước sự tiện lợi. Hãy luôn kiểm tra kỹ mã QR trước khi quét để bảo vệ an toàn cho chính mình và những người xung quanh.
