Vào năm 1994, trong một văn phòng thuộc công ty Denso Wave – một nhánh của tập đoàn Denso chuyên cung cấp linh kiện cho ngành công nghiệp ô tô – kỹ sư Masahiro Hara đã dẫn dắt một nhóm phát triển nhằm giải quyết một vấn đề tưởng chừng đơn giản: làm sao để mã vạch chứa được nhiều dữ liệu hơn và quét nhanh hơn?
Thời điểm đó, các nhà máy ô tô sử dụng mã vạch một chiều (1D) để theo dõi linh kiện, nhưng hệ thống này tốn thời gian, dễ lỗi và chứa rất ít thông tin. Hara muốn làm điều gì đó khác biệt – và rồi, trong một khoảnh khắc rất tình cờ, ông tìm thấy cảm hứng từ một trò chơi truyền thống Nhật Bản: cờ vây.
Từ những quân cờ trắng đen đến ma trận dữ liệu
Khi quan sát bàn cờ vây với những quân trắng đen phân bố trên lưới vuông, Masahiro Hara nhận ra rằng chính sự đối lập màu sắc và cấu trúc không gian đó có thể được chuyển hóa thành dữ liệu. Ông tưởng tượng một loại mã có thể đọc từ bất kỳ hướng nào, và ngay cả khi bị mờ hoặc rách cũng vẫn nhận diện được nội dung.
Kết quả là sự ra đời của QR Code (Quick Response Code) – mã phản hồi nhanh, có khả năng lưu trữ nhiều ký tự hơn hàng trăm lần so với mã vạch truyền thống, với tốc độ quét vượt trội. Không chỉ vậy, nhờ cấu trúc hình vuông gồm các khối dữ liệu xen kẽ trắng – đen, mã QR có thể chống chịu sai sót và hư hại tốt hơn nhiều công nghệ trước đó.
Từ nhà máy đến đời sống – Hành trình toàn cầu của mã QR
Ban đầu, mã QR được phát triển cho ngành sản xuất ô tô, giúp các nhà máy Nhật Bản theo dõi chính xác linh kiện trong dây chuyền. Tuy nhiên, tiềm năng ứng dụng của nó nhanh chóng vượt xa phạm vi công nghiệp.
Ngày nay, mã QR hiện diện mọi nơi:
- Trên bao bì sản phẩm để truy xuất nguồn gốc
- Trong menu kỹ thuật số tại nhà hàng
- Đóng vai trò trung tâm trong thanh toán di động như Momo, ZaloPay, hoặc VNPay
- Và đặc biệt, xuất hiện trong y tế và phòng dịch, giúp truy cập hồ sơ tiêm chủng hoặc khai báo y tế nhanh chóng
QR Code đã trở thành cửa ngõ kỹ thuật số giúp con người và máy móc giao tiếp trong thời đại công nghệ – một cầu nối không thể thiếu trong hệ sinh thái số hiện đại.
Một phát minh giản dị, sức ảnh hưởng không biên giới
Masahiro Hara không tạo ra QR để trở thành người nổi tiếng. Ông và nhóm kỹ sư tại Denso Wave đã đăng ký sáng chế nhưng không thu phí bản quyền, tạo điều kiện để mã QR trở thành một tiêu chuẩn mở, thúc đẩy đổi mới và ứng dụng toàn cầu.
Hơn ba thập kỷ sau, từ bàn cờ vây yên tĩnh cho đến thế giới số sôi động, mã QR đã chứng minh rằng đôi khi những ý tưởng giản dị nhất – nếu được phát triển đúng cách – có thể thay đổi cả thế giới.
