Nhựa đang tích tụ trong cơ thể con người
Một nghiên cứu được công bố trên Nature Medicine vào ngày 3/2 đã chỉ ra rằng các nhà khoa học đã phân tích 52 mẫu não từ các cuộc khám nghiệm tử thi và phát hiện rằng lượng vi nhựa và nano nhựa trong não cao gấp 7 đến 30 lần so với các mẫu gan và thận.
Theo giáo sư Matthew Campen – tác giả chính của nghiên cứu, lượng nhựa trung bình tìm thấy trong một mẫu não tương đương với một chiếc thìa nhựa. Ông cũng nhấn mạnh rằng các phương pháp đo lường vẫn đang được hoàn thiện để có được con số chính xác hơn.
Một điều đáng chú ý khác là những người qua đời vào năm 2024 có lượng nano nhựa trong não cao hơn đáng kể so với những người qua đời vào 2016, cho thấy mức độ ô nhiễm nhựa ngày càng tăng trong môi trường sống của con người.
Vi nhựa có ảnh hưởng đến sức khỏe não bộ không?
Mặc dù não bộ là cơ quan được bảo vệ tốt nhất trong cơ thể nhờ hàng rào máu não, nhưng các nhà nghiên cứu vẫn tìm thấy nhiều hạt nhựa siêu nhỏ trong các mẫu xét nghiệm. Đa số các hạt này là mảnh vụn polyethylene – loại nhựa phổ biến trong túi nylon, bao bì thực phẩm và chai nhựa.
Điều này đặt ra câu hỏi: liệu vi nhựa có ảnh hưởng đến sức khỏe thần kinh hay không?
Các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng những người mắc chứng mất trí nhớ (dementia) có nồng độ nano nhựa trong não cao hơn so với những người không mắc bệnh. Tuy nhiên, vẫn chưa thể khẳng định vi nhựa là nguyên nhân gây ra chứng mất trí nhớ, bởi bệnh nhân dementia thường có hàng rào máu não suy yếu, khiến họ dễ bị tích tụ nhiều hạt vi nhựa hơn.
Jaime Ross, phó giáo sư thần kinh học tại Đại học Rhode Island, nhận định:
“Chúng tôi không thể khẳng định rằng vi nhựa gây ra chứng mất trí nhớ, nhưng nghiên cứu này mở ra một hướng điều tra mới về tác động của nhựa đối với hệ thần kinh.”
Vi nhựa có ở khắp nơi trong cơ thể chúng ta
Không chỉ có trong não, vi nhựa đã được tìm thấy trong nhiều cơ quan khác của con người, bao gồm tim, gan, tinh hoàn và cả sữa mẹ. Dù chưa có kết luận chính xác về mức độ nguy hiểm của chúng, một số nghiên cứu trước đây đã liên hệ vi nhựa với bệnh tim mạch, đột quỵ và giảm số lượng tinh trùng.
Trong một nghiên cứu khác năm 2023, chuột thí nghiệm uống nước nhiễm vi nhựa trong ba tuần liên tục đã có dấu hiệu thay đổi hành vi và viêm não, khiến các nhà khoa học lo ngại rằng con người cũng có thể chịu ảnh hưởng tương tự.
Vì sao vi nhựa có thể xâm nhập vào não?
Thông thường, hàng rào máu não có nhiệm vụ bảo vệ bộ não khỏi các chất độc hại. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy các hạt nhựa siêu nhỏ vẫn có thể xuyên qua lớp bảo vệ này.
Giáo sư Campen đưa ra một giả thuyết thú vị: “Nếu bạn từng rửa một hộp nhựa dính mỡ như bơ hay dầu mỡ, bạn sẽ thấy nhựa và chất béo rất khó tách rời. Vì não có lượng lipid (chất béo) cao, nên có thể vi nhựa dễ dàng tích tụ tại đây.”
Một tin vui: Vi nhựa có thể không tích tụ mãi trong cơ thể
Một điểm tích cực trong nghiên cứu này là không có sự gia tăng vi nhựa trong não của những người lớn tuổi so với người trẻ, cho thấy cơ thể có thể đào thải một phần vi nhựa qua đường tiêu hóa.
Tuy nhiên, mức vi nhựa trong não và gan của những người qua đời vào năm 2024 cao hơn so với năm 2016, chứng tỏ môi trường ngày càng ô nhiễm nhựa, và con người tiếp xúc với lượng vi nhựa lớn hơn theo thời gian.
Tamara Galloway, giáo sư độc tố học tại Đại học Exeter, nhấn mạnh:
“Điều này cho thấy nếu chúng ta giảm ô nhiễm vi nhựa trong môi trường, mức độ tiếp xúc của con người cũng sẽ giảm theo.”
Làm thế nào để hạn chế tiếp xúc với vi nhựa?
Vi nhựa đã trở thành một phần không thể tránh khỏi trong thực phẩm, không khí, nước uống và rác thải. Tuy nhiên, bạn có thể giảm bớt nguy cơ phơi nhiễm bằng một số cách sau:
✔ Rửa tay trước khi ăn để loại bỏ các hạt nhựa siêu nhỏ từ môi trường.
✔ Hạn chế sử dụng đồ nhựa, đặc biệt là khi đựng thức ăn nóng.
✔ Không hâm nóng thực phẩm bằng hộp nhựa trong lò vi sóng.
✔ Tránh uống nước từ chai nhựa, thay vào đó hãy dùng bình thủy tinh hoặc thép không gỉ.
Dù còn nhiều điều chưa được hiểu rõ, nghiên cứu này là một lời cảnh báo rằng nhựa đang dần trở thành một phần trong cơ thể con người – và chúng ta cần có biện pháp hạn chế điều này ngay từ bây giờ.
