DeepSeek: “Gã khổng lồ thầm lặng” của Trung Quốc đang làm Mỹ lo lắng về AI.
DeepSeek – một cái tên đầy sức nặng trong làng công nghệ Trung Quốc – đang âm thầm tạo ra sóng gió trong ngành trí tuệ nhân tạo toàn cầu. Với chiến lược sáng tạo hiệu quả và chi phí thấp, công ty này đã khiến các đối thủ lớn từ Mỹ phải dè chừng, đồng thời đẩy mạnh cuộc đua tranh giành vị trí dẫn đầu trong lĩnh vực AI.
DeepSeek V3: Thành công lớn từ nguồn lực nhỏ
Vào cuối năm 2024, DeepSeek đã gây chú ý toàn cầu khi công bố mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) DeepSeek V3 hoàn toàn miễn phí. Điều đáng kinh ngạc là mô hình này được xây dựng chỉ trong hai tháng, với ngân sách chưa đến 6 triệu USD. Thay vì dựa vào các GPU tiên tiến nhất như H100 của Nvidia, DeepSeek sử dụng dòng GPU H800 – phiên bản đã bị hạn chế hiệu suất theo lệnh cấm vận công nghệ của Mỹ.
Dù vậy, DeepSeek V3 đã vượt qua các đối thủ nặng ký như GPT-4o (OpenAI), Llama 3.1 (Meta) và Claude Sonnet 3.5 (Anthropic) trong hàng loạt bài kiểm tra chuẩn quốc tế, từ giải toán phức tạp đến xử lý ngôn ngữ tự nhiên. Được đào tạo trên bộ dữ liệu khổng lồ với 14,8 nghìn tỷ token và sở hữu tới 671 tỷ tham số, mô hình này không chỉ mạnh mẽ mà còn tiết kiệm đáng kể chi phí vận hành.
DeepSeek R1: Thách thức mới cho Mỹ
Không dừng lại ở V3, vào đầu năm 2025, DeepSeek tiếp tục trình làng mô hình DeepSeek R1 – một hệ thống nguồn mở được thiết kế đặc biệt để tối ưu khả năng lý luận. Theo báo cáo, R1 không chỉ vượt trội về hiệu suất mà còn tiết kiệm chi phí tới 96,4% so với các sản phẩm tương đương của OpenAI. Trong khi chi phí cho mỗi triệu token đầu ra của OpenAI o1 lên tới 60 USD, R1 chỉ cần 2,19 USD, một sự chênh lệch đáng kể.
Satya Nadella, CEO Microsoft, không giấu nổi sự ngạc nhiên trước những bước tiến vượt bậc của DeepSeek. Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới 2025, ông nhận định: “DeepSeek đang thay đổi cuộc chơi. Đây là lời nhắc nhở rằng Trung Quốc không còn là người theo sau trong cuộc đua AI mà đang trở thành kẻ tiên phong thực thụ.”
Bí quyết thành công: Sáng tạo trong tối ưu hóa
Điều làm nên sự khác biệt của DeepSeek chính là khả năng đổi mới liên tục trong công nghệ. Công ty đã phát triển kiến trúc mới mang tên MLA (multi-head latent attention), giúp giảm đáng kể mức sử dụng bộ nhớ và tối ưu hóa hiệu suất tính toán. Song song đó, kiến trúc DeepSeekMoESparse hỗ trợ giảm chi phí vận hành, giúp các mô hình AI mạnh mẽ nhưng vẫn phù hợp với ngân sách hạn chế.
Không giống nhiều startup Trung Quốc khác thường phụ thuộc vào các khoản trợ cấp lớn, DeepSeek tự chủ tài chính và đạt lợi nhuận sớm nhờ các chiến lược phát triển bền vững. Những nỗ lực này biến DeepSeek trở thành hình mẫu cho các công ty công nghệ mới nổi trên toàn cầu.
Nguy cơ đối với vị thế dẫn đầu của Mỹ
Sự vươn lên của DeepSeek đang đặt ra câu hỏi lớn cho Mỹ và các công ty công nghệ tại Thung lũng Silicon. Trong khi các gã khổng lồ như OpenAI hay Meta tiêu tốn hàng trăm triệu USD để phát triển mô hình AI, thì DeepSeek lại đạt được kết quả tương tự với chi phí nhỏ hơn rất nhiều.
Các chuyên gia nhận định, sự vượt trội của DeepSeek là lời cảnh báo rõ ràng về khả năng Trung Quốc có thể cạnh tranh sòng phẳng với Mỹ trong lĩnh vực AI. Bối cảnh này buộc các công ty công nghệ Mỹ phải xem xét lại chiến lược phát triển và đầu tư của mình, để tránh bị tụt lại trong cuộc đua công nghệ toàn cầu.
DeepSeek không chỉ là một startup bình thường mà đang định hình lại cục diện ngành công nghệ AI toàn cầu. Với tư duy sáng tạo, hiệu quả và cách tiếp cận mới mẻ, công ty này đang khẳng định vị thế của Trung Quốc trên bản đồ AI thế giới. Đây sẽ là một cuộc chiến dài hơi, nhưng rõ ràng DeepSeek đang đi đúng hướng để trở thành “kẻ dẫn đầu thầm lặng” mà không ai có thể xem nhẹ.
