Mình đã theo dõi sát vụ này vài ngày gần đây, và thật sự, nó đặt ra một câu hỏi lớn cho thế giới Internet:
“Ranh giới giữa tự do ngôn luận và kiểm soát bạo lực trên mạng nằm ở đâu?”
Luigi Mangione – Từ nghi phạm giết người thành biểu tượng mạng?
Nghe thì khó tin, nhưng đúng vậy. Luigi – một cái tên tưởng chừng bình thường – đã trở thành hiện tượng trong văn hóa mạng: từ meme, fan art, đến cả lời kêu gọi… Dave Franco đóng vai Luigi trong một bộ phim.
Và như bao hiện tượng Internet khác, sự nổi tiếng của Luigi không chỉ dừng lại ở “meme giải trí”. Nhiều cộng đồng Reddit bắt đầu xây dựng diễn đàn thảo luận nghiêm túc xoay quanh vụ án, thậm chí là các vấn đề lớn hơn như y tế tư nhân, bất bình đẳng và hệ thống tư pháp.
Nhưng Reddit lại không thấy vui…
Tất cả bỗng trở nên căng thẳng khi một số subreddit về Luigi bị khóa, hạn chế hoặc xóa sổ hoàn toàn.
Tiêu biểu nhất là subreddit /r/popculture – một trong những nơi thảo luận về Luigi, bất ngờ bị chuyển sang chế độ “restricted”, và moderator bị suspend. Lý do? Reddit nói có hơn 20 bình luận chứa lời kêu gọi bạo lực, trong đó có cả ảnh… cổ vũ hành động cực đoan.
Cộng đồng Reddit phản pháo: “Chỉ vì nói từ ‘luigi’ mà cũng bị gắn cờ, là sao?”
Và nhiều subreddit đột nhiên biến mất
Các cộng đồng lần lượt bị “bay màu”:
- r/LuigiMangione
- Từ r/LuigiMangione2… đến r/LuigiMangione6
- Và cả r/LuigiFever – vốn chỉ đăng ảnh của Luigi, cũng bị gắn cờ là spam.
Reddit thì giải thích ngắn gọn:
- “Một số subreddit vi phạm chính sách về tôn vinh bạo lực.”
- “Một số khác là hành vi lách luật (ban evasion).”
- “R/LuigiFever bị xóa vì… spam ảnh do mod duyệt quá nhiều nội dung không kiểm duyệt.”
Nhưng có vẻ lý do không đủ thuyết phục tất cả.
Người dùng Reddit nói gì?
Subreddit r/FreeLuigi – với hơn 37.000 thành viên – vẫn đang hoạt động, và quản trị viên ở đó nói rất thẳng: “Không ai cổ xúy giết người. Chúng tôi chỉ muốn được nói lên ý kiến. Cộng đồng 30.000 người không nên bị trừng phạt vì vài kẻ cực đoan.”
Bên cạnh đó là /r/SaintLuigiMangione, với… ảnh chế Luigi như một vị thánh? Thật khó hiểu!
Đây không chỉ là chuyện của Reddit
Mình thấy câu chuyện này lớn hơn nhiều so với chỉ một vài subreddit. Nó phản ánh nỗi sợ hãi rất thực tế của các nền tảng mạng xã hội hiện nay:
- Idol hóa tội phạm → Nguy cơ kích động bạo lực
- Tự do ngôn luận → Rơi vào tay nhóm cực đoan
- Kiểm duyệt quá tay → Bóp nghẹt cộng đồng chân chính
Đây là cái bẫy mà nền tảng nào cũng có thể rơi vào, từ YouTube, TikTok đến Facebook.
Và Reddit – nền tảng từng được ca ngợi là nơi “free speech cuối cùng” – giờ đây cũng không thể thoát khỏi vòng xoáy đó.
Kiểm duyệt bằng AI: Công cụ hay vũ khí?
Cá nhân mình tin rằng một phần của những vụ xóa subreddit trên là do hệ thống Automod và AI flag keyword hoạt động quá mạnh tay. Khi bạn huấn luyện máy móc để “đánh hơi” những thứ nhạy cảm, nó có thể đi… hơi xa.
Nhưng mặt khác, nền tảng cũng không thể làm ngơ trước nội dung có nguy cơ kích động bạo lực, nhất là khi AI hiện nay vẫn chưa giỏi hiểu ngữ cảnh hay phân biệt chính xác về những nội dung có nguy cơ thật sự cho cộng đồng, đội lốt những dòng chữ mang màu sắc văn vẻ hoặc thậm chí ngụy biện.
Reddit đang test giới hạn của chính mình
Một nhân vật tưởng chừng chỉ là nghi phạm, nay trở thành phép thử cho triết lý kiểm duyệt hiện đại.
Bao nhiêu là “đủ” để bảo vệ cộng đồng?
Bao nhiêu là “quá” khiến Internet mất đi tính tự do?
Reddit có thể chưa tìm ra câu trả lời rõ ràng, nhưng cộng đồng thì đang bắt đầu chất vấn. Riêng mình, mình vẫn ủng hộ câu chuyện kiểm duyệt mạnh mẽ, nhất là những nội dung mang tính bạo lực, cổ xúy cho bạo lực, thậm chí có xu hướng idol hóa tội phạm. Điều này là không thể chấp nhận được. Quan trọng là cách các nền tảng thực hiện ra sao.
Kiểu như chúng ta lên án ma túy, nhưng không thể cấm xuất hiện những nội dung liên quan đến chất cấm nếu chúng là để tuyên truyền kiến thức, và giúp mọi người hiểu thêm về tác hại và có thể tự bảo vệ mình, tránh xa nó.
Còn bạn, bạn nghĩ sao về vấn đề này trên internet?
