Dịch sởi bùng phát và làn sóng “chữa trị tại nhà”
Trong 3 tháng đầu năm 2025, nước Mỹ đã ghi nhận 3 đợt bùng phát sởi với tổng cộng 378 ca nhiễm, xảy ra tại 18 bang, trong đó có 1 ca tử vong được xác nhận. Mặc dù đã có vaccine phòng sởi an toàn và hiệu quả – khuyến nghị tiêm cho mọi trẻ em từ 12 tháng tuổi trở lên – nhưng do lo ngại từ phong trào chống vaccine, nhiều phụ huynh vẫn từ chối tiêm phòng cho con.
Thay vào đó, một số người tìm đến các liệu pháp thay thế tại nhà, điển hình là cho trẻ uống vitamin A liều cao với hy vọng tăng đề kháng hoặc ngừa bệnh. Động thái này được thúc đẩy sau khi Robert F. Kennedy Jr. – Bộ trưởng Y tế Mỹ – đăng bài viết trên Fox News khẳng định rằng vitamin A “có thể làm giảm đáng kể tỷ lệ tử vong do sởi”. Dù ông vẫn nhấn mạnh vai trò của vaccine trong bài viết, thông điệp đó lại được một số người hiểu theo cách sai lệch.
Vitamin A không phải thuốc ngừa sởi
Vitamin A là một vi chất quan trọng, đóng vai trò trong thị lực, hệ miễn dịch và sức khỏe tế bào. Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhớ là: cơ thể chỉ cần một lượng nhỏ vitamin A, và nếu nạp quá nhiều từ thực phẩm chức năng, bạn hoàn toàn có thể bị ngộ độc.
Ngộ độc vitamin A – gọi là hypervitaminosis A – có thể gây tổn thương gan, rối loạn tiêu hóa, ảnh hưởng hệ thần kinh, xương và da. Một trong những sản phẩm chứa nhiều vitamin A nhất là dầu gan cá (cod liver oil). Theo các bác sĩ tại Bệnh viện Nhi Covenant ở Texas, một số trẻ em đã được cha mẹ cho uống dầu gan cá và các viên uống bổ sung vitamin A trong nhiều tuần liền – như một cách phòng sởi – trước khi nhập viện vì chính căn bệnh đó.
“Việc dùng vitamin A như một phương pháp phòng bệnh dài hạn thực sự rất đáng lo,” bác sĩ Lara Johnson chia sẻ. “Khi trẻ uống liên tục trong thời gian dài, chất độc tích lũy lại có thể gây tổn hại gan.”
Vitamin A chỉ nên dùng trong bệnh viện, dưới giám sát y tế
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) chỉ khuyến nghị dùng vitamin A trong điều trị sởi tại bệnh viện, với liều lượng cụ thể và dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ. Đây là biện pháp hỗ trợ cho những trường hợp nặng – chứ không phải cách để phòng bệnh tại nhà.
Trong khi đó, biện pháp phòng ngừa sởi hiệu quả và được chứng minh lên đến 97% chính là 2 liều vaccine MMR (sởi – quai bị – rubella).
“Hôm nay là thời điểm tốt để nói chuyện với bác sĩ của con bạn”
Trước xu hướng dùng vitamin A sai cách, Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ cũng lên tiếng cảnh báo. Bác sĩ Susan J. Kressly – Chủ tịch Hiệp hội – nhấn mạnh:
“Để rõ ràng: Vitamin A không ngăn được sởi. Dầu gan cá cũng không. Bạn không cần nạp nhiều vitamin A để có một cơ thể khỏe mạnh.”
Bà khuyến nghị các bậc phụ huynh nên trò chuyện với bác sĩ nhi khoa hoặc chuyên gia y tế đáng tin cậy để hiểu rõ hơn về vaccine sởi và các phương pháp phòng bệnh phù hợp.
Sởi là một bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa được bằng vaccine. Việc tự ý dùng thực phẩm chức năng như vitamin A liều cao không những không có hiệu quả, mà còn có thể gây hại cho trẻ. Khi nói đến sức khỏe, đặc biệt là với trẻ em, thông tin chính xác và hướng dẫn từ bác sĩ luôn là điều quan trọng nhất.
