Dưới lớp mây axit dày đặc là một thế giới như địa ngục, với nhiệt độ có thể làm tan chảy chì và bề mặt dường như vẫn còn sôi sục bởi các hoạt động núi lửa. Bài viết này sẽ giúp bạn khám phá cặn kẽ những bí mật đang được giải mã từ hành tinh kỳ lạ này.
Sao Kim là hành tinh thứ hai tính từ Mặt Trời và cũng là hành tinh gần Trái Đất nhất trong hệ Mặt Trời. Với đường kính khoảng 12.100 km và khối lượng xấp xỉ 81,5% Trái Đất, Sao Kim được ví như “chị em sinh đôi” của hành tinh chúng ta. Tuy nhiên, điểm tương đồng đó chỉ dừng lại ở kích thước. Thực tế, Sao Kim là một thế giới khắc nghiệt đến mức không thể sinh sống, với bầu khí quyển dày đặc carbon dioxide, bao phủ bởi những tầng mây axit sulfuric độc hại.
Nhiệt độ trung bình trên bề mặt Sao Kim lên đến 464°C – nóng hơn cả sao Thủy dù ở xa Mặt Trời hơn – bởi hiệu ứng nhà kính cực mạnh. Áp suất khí quyển tại đây cao gấp 92 lần Trái Đất, tương đương với việc bạn đứng ở độ sâu gần 1.000 mét dưới nước biển. Những lớp mây dày đặc không chỉ giữ nhiệt mà còn phản xạ phần lớn ánh sáng mặt trời, khiến bề mặt hành tinh gần như không thể quan sát bằng mắt thường mà phải dùng đến radar và các thiết bị cảm biến đặc biệt.
Một trong những điểm đặc biệt nhất của Sao Kim là địa hình bề mặt độc đáo, được phát hiện nhờ dữ liệu radar từ tàu thăm dò Magellan của NASA vào đầu thập niên 1990. Bề mặt hành tinh này gần như không có đại dương, thay vào đó là vô số cao nguyên dung nham, đồng bằng núi lửa và hàng ngàn mái vòm dung nham khổng lồ – mà các nhà khoa học gọi là “núi lửa pancake” vì hình dạng tròn, phẳng và rộng như bánh kếp. Một nghiên cứu công bố đầu năm 2025 trên Journal of Geophysical Research: Planets cho rằng sự hình thành những mái vòm này không chỉ do dung nham sệt, chảy chậm mà còn do lớp vỏ hành tinh mềm dẻo, dễ biến dạng dưới sức nặng của dung nham. Khi mô phỏng bằng mô hình ảo, các nhà nghiên cứu nhận thấy lớp vỏ mềm khiến dung nham không loang rộng mà tụ lại, tạo thành các mái vòm phẳng trên đỉnh và dốc ở cạnh – giống hệt những gì được quan sát từ dữ liệu radar.
Ngoài ra, hoạt động núi lửa trên Sao Kim dường như vẫn chưa dừng lại. Một phân tích lại dữ liệu từ sứ mệnh Magellan vừa được công bố vào tháng 5/2024 trên tạp chí Nature Astronomy cho thấy các vùng như Sif Mons và Niobe Planitia có dấu hiệu của dung nham mới, cho thấy hành tinh này vẫn đang có các hoạt động địa chất mạnh mẽ. Đây là một trong những phát hiện quan trọng, bởi nó chứng minh Sao Kim không “chết” địa chất như từng được cho là vậy.
Nhằm tiếp tục giải mã hành tinh này, NASA và Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) đang triển khai các sứ mệnh mới như DAVINCI và VERITAS. Tàu DAVINCI dự kiến sẽ thả một đầu dò rơi xuyên khí quyển Sao Kim, thu thập dữ liệu về thành phần khí, cấu trúc tầng khí quyển và sự tồn tại của nước trong quá khứ. Trong khi đó, VERITAS sẽ bay quanh quỹ đạo Sao Kim để lập bản đồ địa hình với độ phân giải cao, nhằm nghiên cứu lịch sử kiến tạo và cấu trúc bên dưới bề mặt.
Sao Kim, với môi trường khắc nghiệt và quá trình tiến hóa khác biệt, chính là bài học quý báu giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về sự đa dạng của các hành tinh đá, đồng thời giúp chúng ta soi chiếu lại quá trình hình thành và phát triển của Trái Đất. Dù là một “người hàng xóm địa ngục”, Sao Kim vẫn là điểm đến hấp dẫn không thể bỏ qua trong hành trình khám phá hệ Mặt Trời.
