Ngày 10/6, Sam Altman – CEO của OpenAI – đã đăng tải một bài luận có tựa đề “The Gentle Singularity” (Tạm dịch: Điểm kỳ dị nhẹ nhàng), trong đó ông chia sẻ những dự đoán của mình về vai trò của AI trong 15 năm tới.
Một điểm nhấn đáng chú ý là tuyên bố rằng vào năm 2026, thế giới sẽ “có khả năng chứng kiến các hệ thống AI tạo ra những khám phá mới mẻ”. Dù khá mơ hồ, tuyên bố này cho thấy OpenAI đang tập trung phát triển những mô hình AI có khả năng đưa ra ý tưởng chưa từng có.
Tuyên bố của Altman trùng khớp với xu hướng gần đây của OpenAI: trong tháng 4, họ giới thiệu hai mô hình AI lý luận mới là o3 và o4-mini. Đồng sáng lập Greg Brockman tiết lộ rằng đây là những mô hình đầu tiên được các nhà khoa học sử dụng để sinh ra ý tưởng mới mang tính hữu ích.
Không chỉ OpenAI, nhiều công ty công nghệ khác cũng đang theo đuổi mục tiêu tương tự. Google vừa công bố nghiên cứu về AlphaEvolve, một AI có thể giải bài toán toán học phức tạp bằng cách tiếp cận hoàn toàn mới. FutureHouse – startup do cựu CEO Google Eric Schmidt hậu thuẫn – tuyên bố AI của họ đã có thể tạo ra một khám phá khoa học thực thụ. Trong khi đó, Anthropic công bố chương trình hỗ trợ nghiên cứu khoa học với AI.
Nếu thành công, các mô hình này có thể thay đổi toàn diện cách con người nghiên cứu, từ y học, khoa học vật liệu cho đến năng lượng và hóa học – những lĩnh vực cốt lõi của nền khoa học hiện đại.
Tuy nhiên, không phải ai cũng tin rằng AI có thể trở thành một nhà khoa học thực sự. Thomas Wolf – Giám đốc khoa học của Hugging Face – từng viết rằng các hệ thống AI hiện tại vẫn chưa biết cách đặt những câu hỏi lớn, điều tối quan trọng để tạo ra đột phá. Kenneth Stanley, cựu lãnh đạo nghiên cứu tại OpenAI, cũng đồng tình rằng AI chưa thể tạo ra giả thuyết khoa học mới.
Stanley hiện đang điều hành Lila Sciences, một phòng thí nghiệm AI trị giá 200 triệu USD chuyên nghiên cứu cách giúp AI hiểu thế nào là “sáng tạo” và “thú vị” – điều mà ông cho là cực kỳ khó.
Dù vậy, các bài blog của Sam Altman trong quá khứ thường là tín hiệu sớm về bước đi kế tiếp của OpenAI. Đầu năm nay, ông từng viết rằng năm 2025 sẽ là “năm của các tác nhân AI (agents)”, và sau đó OpenAI lần lượt công bố ba sản phẩm: Operator, Deep Research và Codex.
Liệu AI có thực sự tiến tới được mức tạo ra khám phá nguyên bản hay không vẫn còn là dấu hỏi. Nhưng rõ ràng, cuộc đua tạo ra trí tuệ nhân tạo sáng tạo đang nóng lên từng ngày.
