Việc đọc sách ngày nay không còn đơn giản là ngồi một mình với những trang giấy im lặng. Trong thời đại số, khi nội dung ngắn, nhanh và dễ tiếp cận thống trị màn hình, việc giữ sự kiên nhẫn để theo đuổi một cuốn sách dày dường như là điều xa xỉ. Tỉ lệ đọc sách dài hạn đang giảm rõ rệt, nhất là ở lứa tuổi trẻ. Tuy nhiên, một tín hiệu tích cực đang nổi lên từ sự kết hợp giữa đọc sách và công nghệ: thay vì bị thay thế, sách được nâng cấp. Và AI chính là yếu tố chủ chốt cho sự chuyển mình đó. Trong số các công cụ đang nổi bật, NotebookLM – một nền tảng trí tuệ nhân tạo mới của Google – được kỳ vọng sẽ thay đổi hoàn toàn cách con người tương tác với sách và tài liệu học thuật.
NotebookLM không đơn thuần là một ứng dụng tóm tắt nội dung. Dựa trên mô hình ngôn ngữ Gemini mạnh mẽ, công cụ này đóng vai trò như một “trợ lý đọc sách” cá nhân, giúp người dùng không chỉ tiếp nhận thông tin mà còn khai thác và tương tác với kiến thức theo cách linh hoạt chưa từng có. Bạn có thể đặt câu hỏi trực tiếp cho AI dựa trên nội dung của cuốn sách, yêu cầu hệ thống tóm tắt các chương dài, phân tích các ý tưởng chính, liên kết các khái niệm rời rạc thành sơ đồ tư duy hoặc dòng thời gian – tất cả đều được thực hiện trong một không gian làm việc trực quan và thân thiện, hỗ trợ hoàn toàn tiếng Việt.
Một ưu điểm lớn của NotebookLM là khả năng hiểu và xử lý khối lượng lớn tài liệu. Với giới hạn cửa sổ ngữ cảnh lên tới 1 triệu token – tương đương 700 trang tài liệu – người dùng có thể tải lên nhiều định dạng khác nhau như PDF, Google Docs, video YouTube, slide, ghi âm hoặc podcast, sau đó tương tác trực tiếp với AI ngay trong cùng một không gian làm việc. AI không chỉ đọc và hiểu nội dung, mà còn có khả năng giải thích và tạo liên kết giữa các nguồn, giúp người dùng xây dựng kiến thức sâu sắc thay vì chỉ lướt qua phần nổi.
Không dừng lại ở đọc, NotebookLM còn phục vụ nhiều phong cách học tập khác nhau. Với người học qua âm thanh, tính năng Audio Overview mô phỏng hội thoại giữa hai AI để diễn giải nội dung theo cách dễ hiểu và dễ nhớ hơn. Với người học theo kiểu trực quan, sơ đồ tư duy (Mindmap) và dòng thời gian (Timeline) được tạo tự động từ nội dung gốc giúp khái quát thông tin một cách hệ thống. Thậm chí, nếu bạn cần một bản tóm tắt dạng bài thi trắc nghiệm, AI cũng có thể tạo ra hàng loạt câu hỏi dựa trên nội dung của tài liệu, phục vụ việc luyện thi hoặc ôn tập.
Điều khiến NotebookLM khác biệt so với các chatbot AI phổ thông chính là khả năng dẫn nguồn minh bạch. Khi đưa ra thông tin, công cụ này sẽ dẫn link và trích đoạn cụ thể từ tài liệu gốc, giúp người dùng kiểm chứng độ chính xác một cách dễ dàng. Trong thời đại mà “ảo giác AI” – tức là hiện tượng công cụ tạo ra thông tin sai nhưng nghe có vẻ hợp lý – ngày càng phổ biến, thì tính năng này đóng vai trò như một lớp bảo vệ cần thiết, đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục và nghiên cứu.
Không chỉ phục vụ cá nhân, NotebookLM còn được tích hợp với Google Workspace, cho phép chia sẻ tài liệu, thảo luận và cộng tác trong nhóm một cách hiệu quả. Từ học sinh, sinh viên, giáo viên cho tới các chuyên gia, nhà nghiên cứu hay nhà sáng tạo nội dung – tất cả đều có thể tìm thấy giá trị sử dụng riêng của mình từ công cụ này. Bạn có thể dùng nó để phân tích sách chuyên ngành, trích xuất nội dung từ các buổi hội thảo, làm việc với báo cáo tài chính, hoặc thậm chí biến toàn bộ podcast dài thành một bộ câu hỏi luyện tập.
Hiện tại, Google cung cấp NotebookLM dưới hai phiên bản: bản miễn phí và bản nâng cấp trong gói Gemini Advance, với mức phí khoảng 489.000 đồng/tháng tại Việt Nam. Với bản Plus, người dùng có thể xử lý tài liệu nhanh hơn, được hỗ trợ tốt hơn và tận dụng thêm các tính năng bảo mật – phù hợp với những ai làm việc chuyên sâu với nội dung.
Trong một thế giới mà thời gian trở nên khan hiếm, NotebookLM đang mang đến lời hứa mới cho việc đọc sách: không cần đọc nhiều hơn, chỉ cần đọc thông minh hơn. Với sự đồng hành của AI, tri thức không còn là thứ khó nắm bắt, mà đang dần trở thành một hành trình linh hoạt, cá nhân hóa và đầy tiềm năng cho mọi người.
