Nhằm giải quyết vấn đề này, Google Research đã hợp tác với Muon Space, Earth Fire Alliance, Moore Foundation và các tổ chức nghiên cứu khác để phát triển FireSat – hệ thống vệ tinh ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) đầu tiên trên thế giới dành riêng cho việc phát hiện và giám sát cháy rừng sớm.
Với hơn 50 vệ tinh, FireSat sẽ cho phép cập nhật hình ảnh cháy rừng toàn cầu mỗi 20 phút, thay vì mỗi 12 giờ như trước đây. Đây được xem là một bước tiến quan trọng giúp các cơ quan chức năng kiểm soát cháy rừng ngay từ giai đoạn đầu, trước khi chúng bùng phát và gây thiệt hại nghiêm trọng.
Hệ thống vệ tinh AI giám sát cháy rừng và thiên tai đầu tiên trên thế giới
Bốn năm trước, Juliet Rothenberg, Giám đốc sản phẩm tại Google Research Climate AI, đã phải sơ tán do cháy rừng ở California. Trong khoảng thời gian đó, cô và cộng đồng của mình chỉ có thể dựa vào hình ảnh vệ tinh cập nhật 12 giờ một lần để theo dõi diễn biến của đám cháy.
“Tôi không biết liệu khu dân cư của mình có an toàn hay không. Khi nhận ra rằng ngay cả các cơ quan cứu hỏa cũng không có dữ liệu tốt hơn tôi, đó thực sự là điều đáng lo ngại,” Rothenberg chia sẻ.
Hiện nay, một số vệ tinh có thể chụp ảnh mỗi 5 phút, nhưng độ phân giải thấp khiến chúng khó có thể phát hiện được những đám cháy nhỏ trước khi chúng trở nên nguy hiểm. Ngoài ra, nhiều vụ cháy rừng thường bắt nguồn từ sét đánh ở khu vực rừng núi xa xôi, nơi máy bay và drone không thể tiếp cận kịp thời để thu thập dữ liệu.
FireSat được ra đời để khắc phục những hạn chế này, trở thành hệ thống vệ tinh AI đầu tiên trên thế giới có khả năng phát hiện cháy rừng sớm theo thời gian thực.
FireSat hoạt động như thế nào?
FireSat được thiết kế để giám sát cháy rừng trên quy mô toàn cầu với các tính năng chính:
- Phát hiện đám cháy nhỏ chỉ từ 5×5 mét, tương đương một phòng học.
- Cập nhật dữ liệu toàn cầu mỗi 20 phút, giúp phát hiện sớm hơn các đám cháy mới bùng phát.
- Sử dụng AI để phân tích hình ảnh theo thời gian thực, xác định chính xác nguy cơ cháy rừng dựa trên dữ liệu hạ tầng và điều kiện thời tiết.
- Tích hợp trực tiếp với Google Search và Google Maps, cung cấp cảnh báo nhanh chóng cho cộng đồng sống gần khu vực cháy rừng.
Hệ thống này đánh dấu một bước tiến mới trong công nghệ giám sát cháy rừng, giúp cơ quan chức năng và người dân có thể theo dõi tình hình một cách chính xác và kịp thời hơn bao giờ hết.
Tác động đối với môi trường và khí hậu
Cháy rừng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây phát thải CO₂, góp phần làm gia tăng hiện tượng nóng lên toàn cầu. Khi nhiệt độ tăng, cháy rừng xảy ra thường xuyên hơn, tạo thành một vòng lặp tiêu cực, thúc đẩy biến đổi khí hậu. FireSat giúp cắt đứt vòng lặp này bằng cách:
- Ngăn chặn cháy rừng ngay từ giai đoạn đầu, bảo vệ rừng và hệ sinh thái.
- Giảm thiểu lượng CO₂ thải ra từ các đám cháy lớn, góp phần kiểm soát biến đổi khí hậu.
Bên cạnh đó, FireSat không chỉ giúp các cơ quan cứu hỏa phản ứng nhanh hơn mà còn cung cấp dữ liệu quan trọng để cải thiện các mô hình dự báo cháy rừng. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các khu vực có nguy cơ cháy rừng cao như California, Úc và Amazon.
Phóng thành công vệ tinh FireSat đầu tiên
FireSat đã được phóng thành công từ Căn cứ Vandenberg, California trên tàu vũ trụ Transporter-13 của SpaceX. Đây là vệ tinh đầu tiên trong số hơn 50 vệ tinh thuộc chòm sao FireSat. Sau khi hoàn tất triển khai, FireSat sẽ trở thành hệ thống vệ tinh đầu tiên trên thế giới có khả năng giám sát cháy rừng theo thời gian thực bằng AI.
“FireSat không chỉ là một công cụ phản ứng khẩn cấp, mà còn là một bước tiến lớn trong nỗ lực giảm thiểu biến đổi khí hậu. Chòm sao vệ tinh này sẽ không chỉ giúp cứu rừng mà còn giúp giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính,” Rothenberg nhấn mạnh.
Dự án FireSat nhận được sự tài trợ và hợp tác từ nhiều tổ chức uy tín:
- Google.org đã đầu tư 13 triệu USD vào sáng kiến AI Collaborative: Wildfires nhằm tận dụng AI để phòng chống cháy rừng.
- Muon Space, đối tác thiết kế và vận hành các vệ tinh FireSat.
- Moore Foundation, một tổ chức phi lợi nhuận đóng góp vào nghiên cứu và bảo vệ môi trường.
Sự hợp tác giữa các tổ chức công nghệ, nghiên cứu, chính phủ và phi lợi nhuận đã giúp FireSat trở thành một trong những dự án ứng dụng AI có ý nghĩa lớn nhất trong lĩnh vực quản lý thiên tai và bảo vệ môi trường.
FireSat không chỉ giúp phát hiện cháy rừng sớm hơn, chính xác hơn, mà còn giảm thiểu thiệt hại về kinh tế, môi trường và nhân đạo. Ứng dụng AI vào giám sát thiên tai không chỉ giúp cứu rừng mà còn giúp giảm biến đổi khí hậu. Dữ liệu từ FireSat sẽ đóng vai trò quan trọng trong nghiên cứu khí hậu, lập bản đồ nguy cơ cháy rừng và cải thiện mô hình dự báo.
Với sự kết hợp giữa AI, công nghệ vệ tinh và dữ liệu thời gian thực, FireSat đang mở ra một kỷ nguyên mới trong quản lý cháy rừng và bảo vệ môi trường toàn cầu.
