Nghe có vẻ hơi lạ, nhưng khi phân tích kỹ hơn, ý tưởng này không chỉ liên quan đến crypto mà còn chạm đến một vấn đề lớn hơn: người trẻ đang dần bỏ qua chứng khoán, thứ từng là trụ cột của nền kinh tế thị trường.
Người trẻ ở Anh thích crypto hơn là cổ phiếu
Trong một bài phỏng vấn với The Times, bà Lisa Gordon, Chủ tịch ngân hàng đầu tư Cavendish bày tỏ sự lo ngại rõ rệt: “Chúng ta nên cảm thấy lo lắng khi hơn một nửa người dưới 45 tuổi sở hữu crypto nhưng không đầu tư cổ phiếu.”
Theo bà, nhà đầu tư trẻ đang bị hấp dẫn bởi sự “mới mẻ và nhanh chóng” của crypto, trong khi lại bỏ qua lợi ích bền vững mà thị trường cổ phiếu mang lại.
Cụ thể, hiện tại ở Anh, khi bạn mua cổ phiếu trên sàn London, bạn bị đánh thuế 0,5% (stamp duty). Trong khi đó, mua crypto thì chưa bị đánh thuế trực tiếp ở bước giao dịch. Điều này vô tình làm cho crypto trở nên “rẻ” hơn, dễ tiếp cận hơn, và hấp dẫn hơn với thế hệ trẻ.
Lisa Gordon cho rằng, thay vì áp thuế vào giao dịch cổ phiếu như hiện tại, chính phủ nên chuyển phần thu đó sang các giao dịch crypto để:
- Khuyến khích người dân đầu tư vào doanh nghiệp trong nước
- Tạo điều kiện cho nhiều công ty niêm yết cổ phiếu tại Anh
- Góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thật, chứ không chỉ là các “tài sản đầu cơ”
Cổ phiếu vs Crypto: Sự so sánh không cân bằng?
Theo bà Gordon, crypto là một loại tài sản không tạo ra giá trị thực (non-productive asset). Nó không giúp tạo việc làm, không thúc đẩy đổi mới công nghệ, và cũng không nộp thuế doanh nghiệp.
Ngược lại, cổ phiếu là cách để dòng tiền từ nhà đầu tư chảy vào doanh nghiệp, từ đó giúp họ:
- Mở rộng sản xuất
- Tuyển dụng thêm nhân sự
- Đóng góp cho nền kinh tế thông qua thuế và sáng tạo
“Đó là một dạng hợp đồng xã hội mà chúng ta nên bảo vệ,” bà nói.
Những con số biết nói
Một khảo sát của Cơ quan Quản lý Tài chính Anh (FCA) cho thấy:
- Tính đến cuối năm ngoái, khoảng 12% người trưởng thành ở Anh sở hữu crypto, tương đương hơn 7 triệu người
- Trong số đó, phần lớn là người dưới 55 tuổi
- Cũng theo FCA, gần 75% người trong độ tuổi 18–24 không sở hữu bất kỳ khoản đầu tư nào.
Rõ ràng, có một sự lệch pha lớn trong cách thế hệ trẻ tiếp cận đầu tư – họ tiết kiệm thì nhiều, nhưng đầu tư thì rất ít. Và nếu có đầu tư, đa phần lại chọn crypto thay vì cổ phiếu.
Điều này đặt ra bài toán lớn cho các nhà hoạch định chính sách: Làm sao để khơi lại dòng vốn đầu tư dài hạn, bền vững, thay vì chỉ chạy theo những xu hướng tài chính ngắn hạn?
Tác động từ khủng hoảng chi phí sinh hoạt
Một yếu tố khác cũng khiến người dân Anh ngần ngại đầu tư là áp lực tài chính. Trong một khảo sát gần đây, 44% người trưởng thành đã phải dừng hoặc giảm đầu tư và tiết kiệm, do ảnh hưởng từ chi phí sinh hoạt leo thang.
Thậm chí, gần 1/4 số người được hỏi đã phải bán tài sản đầu tư để trang trải chi tiêu hàng ngày.
Trong bối cảnh đó, việc lựa chọn crypto, vốn có tính thanh khoản cao, dễ mua bán, lại ít rào cản về thuế trở thành lựa chọn dễ hiểu.
Liệu ý tưởng của bà Lisa Gordon có khả thi?
Về mặt chính sách, việc áp thuế vào crypto để khuyến khích đầu tư cổ phiếu là một hướng đi khá mới mẻ. Nó giống như dùng chính sách thuế như một “đòn bẩy hành vi” để điều hướng nhà đầu tư.
Nhưng rõ ràng, điều này sẽ không dễ thực hiện bởi những rào cản sau:
- Crypto vẫn còn là vùng xám về pháp lý ở nhiều nước, trong đó có cả Anh và Việt Nam
- Đánh thuế giao dịch crypto có thể khiến người dùng chuyển sang các nền tảng quốc tế không kiểm soát được
- Và cuối cùng, nếu chính phủ không giải thích rõ ràng mục đích của chính sách, người dùng sẽ phản ứng tiêu cực
Tuy nhiên, ý tưởng của Lisa Gordon cũng mở ra một chủ đề thú vị: Nền kinh tế thực sự được nuôi dưỡng từ đâu? Là từ dòng tiền chạy loanh quanh trong các tài sản kỹ thuật số, hay là từ việc các doanh nghiệp thực sự có được vốn để phát triển?
Nếu ở Việt Nam thì sao?
Tại Việt Nam, crypto cũng đang nhận được sự quan tâm khá lớn của giới trẻ hiện nay. Tuy chưa có số liệu cụ thể như ở Anh, nhưng nhìn vào lượng người tham gia các nhóm đầu tư crypto trên mạng xã hội, có thể thấy rõ xu hướng này.
Tuy nhiên, điều đáng lo là:
- Phần lớn nhà đầu tư mới tiếp cận crypto qua lời rủ rê, hiệu ứng FOMO
- Thiếu kiến thức cơ bản về quản lý tài chính, phân tích rủi ro
- Phần lớn nhà đầu tư crypto ở Việt Nam gần như không có chiến lược dài hạn nào
Do đó, dù Việt Nam chưa tính chuyện đánh thuế giao dịch crypto, nhưng câu chuyện tại Anh có thể là một lời nhắc nhở sớm, rằng đầu tư bền vững cần được quan tâm nhiều hơn, từ cả phía người dùng và nhà làm chính sách.
Crypto – hay còn gọi là tiền kỹ thuật số, mang đến cơ hội, nhưng cũng là một cuộc chơi nhiều rủi ro. và nếu chỉ mải mê chạy theo con số, mà quên mất những giá trị bền vững như cổ phiếu doanh nghiệp, thì chúng ta có thể đang xây một nền kinh tế… trên cát.
Hãy đầu tư thông minh, tỉnh táo, và đừng bao giờ để bất kỳ xu hướng nào làm lu mờ mục tiêu dài hạn của bạn.
Bạn đang đầu tư vào crypto, cổ phiếu, hay cả hai? Bạn nghĩ sao về chuyện đánh thuế Crypto ở Anh? Việt Nam mình nên làm gì để có thể phát triển hài hòa, bền vững về đầu tư chứng khoán lẫn các tài sản số, cụ thể là crypto trong tương lai?
Nếu bạn thấy bài viết này hữu ích, đừng quên theo dõi ShortLink – Blog cá nhân về công nghệ, marketing và xu hướng công nghệ mới.
