Những ngọn núi hình bánh kếp giữa vũ trụ
Sao Kim – người chị em “quái đản” của Trái Đất – sở hữu những núi lửa có hình dạng phẳng và tròn kỳ lạ, được gọi là “pancake domes” (vòm bánh kếp). Từ lâu, các nhà khoa học tin rằng chúng hình thành từ dung nham rất đặc và chảy chậm. Tuy nhiên, một nghiên cứu vừa công bố trên Journal of Geophysical Research: Planets hé lộ một yếu tố bất ngờ khác: chính lớp vỏ mềm mại của sao Kim đã “nhào nặn” nên hình dạng đặc biệt đó.
Nghiên cứu từ núi lửa khổng lồ Narina Tholus
Nghiên cứu tập trung vào một mái vòm khổng lồ có tên Narina Tholus, rộng tới 145 km. Dựa trên dữ liệu radar từ tàu vũ trụ Magellan của NASA (thập niên 1990), nhóm khoa học đã tạo ra mô hình ảo để tìm hiểu loại dung nham và kiểu vỏ hành tinh nào có thể tạo ra cấu trúc kỳ lạ như vậy.
Kết quả cho thấy: dung nham thôi là chưa đủ. Khi các nhà nghiên cứu mô phỏng dung nham chảy trên lớp vỏ có tính đàn hồi (có thể uốn cong), họ phát hiện dòng dung nham bị chặn lại, tích tụ thành hình dạng phẳng đỉnh – dốc bên, đúng như vòm bánh kếp.
Dung nham đặc hơn cả mỡ đông
Chưa dừng lại ở đó, mô hình chỉ hoạt động nếu dung nham cực kỳ đậm đặc – đậm đặc hơn gấp đôi nước và đặc hơn tương cà tới hàng nghìn tỷ lần. Theo Live Science, loại dung nham này có thể mất tới hàng trăm nghìn năm Trái Đất để định hình hoàn chỉnh một mái vòm như vậy.
Bước đệm cho những khám phá sắp tới
Dù nghiên cứu chỉ dựa trên một vòm núi, kết quả mở ra hướng nghiên cứu mới cho hàng nghìn núi lửa khác trên sao Kim. Các sứ mệnh sắp tới như VERITAS và DAVINCI của NASA dự kiến sẽ cung cấp dữ liệu địa hình chi tiết hơn, giúp kiểm chứng giả thuyết này.
Hiểu rõ hơn về những núi lửa kỳ lạ này cũng giúp giới khoa học lý giải cách sao Kim – “người chị em ác độc” của Trái Đất – đã rẽ lối tiến hóa như thế nào để trở thành một hành tinh nóng nực, khô cằn và khắc nghiệt đến vậy.
