Bạn có thường nhớ những giấc mơ của mình không? Hay bạn từng thức dậy với cảm giác rằng mình đã mơ, nhưng lại không thể nhớ bất kỳ chi tiết nào? Theo một nghiên cứu mới, khả năng ghi nhớ giấc mơ buổi sáng có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như độ tuổi, thói quen ngủ và xu hướng hay mơ mộng ban ngày.
Nghiên cứu kéo dài 4 năm về khả năng nhớ giấc mơ
Các nhà khoa học tại Ý đã dành bốn năm để nghiên cứu hiện tượng “nhớ giấc mơ buổi sáng” và vừa công bố phát hiện của họ trên tạp chí Communications Psychology vào ngày 22/2/2025. Mục tiêu của nghiên cứu là tìm hiểu cách các đặc điểm cá nhân và hành vi có thể ảnh hưởng đến việc ghi nhớ giấc mơ khi thức dậy.
Theo Giulio Bernardi, nhà tâm lý học tại IMT School for Advanced Studies Lucca và là tác giả chính của nghiên cứu, khả năng nhớ giấc mơ không chỉ là một sự tình cờ mà còn phản ánh sự tương tác giữa thái độ cá nhân, đặc điểm nhận thức và cơ chế giấc ngủ. “Những phát hiện này không chỉ giúp chúng ta hiểu sâu hơn về cơ chế đằng sau việc mơ mà còn có thể có ý nghĩa quan trọng trong nghiên cứu về sức khỏe tinh thần và ý thức con người,” ông cho biết.
Những yếu tố ảnh hưởng đến khả năng nhớ giấc mơ
Nghiên cứu đã theo dõi hơn 200 người trong độ tuổi từ 18 đến 70, yêu cầu họ ghi lại giấc mơ của mình và đeo một thiết bị theo dõi giấc ngủ trong 15 ngày. Trước và sau thời gian này, các tình nguyện viên còn tham gia các bài kiểm tra và bảng câu hỏi về mức độ quan tâm đến giấc mơ, xu hướng dễ mất tập trung, và mức độ lo âu của họ.
Kết quả cho thấy một số yếu tố có thể tác động đến khả năng nhớ giấc mơ, bao gồm:
- Thái độ tích cực với giấc mơ và xu hướng mơ mộng ban ngày: Những người thích giấc mơ và hay tưởng tượng trong lúc thức thường có khả năng nhớ lại giấc mơ tốt hơn.
- Thời điểm trong năm: Mùa xuân là thời gian mà tỷ lệ nhớ giấc mơ cao hơn so với mùa đông.
- Giai đoạn ngủ: Những người có nhiều giấc ngủ nông (light sleep) có xu hướng nhớ giấc mơ tốt hơn.
- Độ tuổi: Người trẻ thường nhớ được giấc mơ nhiều hơn người lớn tuổi.
Đáng chú ý, các nhà nghiên cứu còn phát hiện ra một hiện tượng gọi là “giấc mơ trắng” (white dreams), chủ yếu xảy ra ở người lớn tuổi. Đây là cảm giác biết rằng mình đã mơ nhưng không thể nhớ được nội dung. Theo nhóm nghiên cứu, hiện tượng này có thể là dấu hiệu cho thấy giấc mơ thực sự đã diễn ra, nhưng ký ức về nó nhanh chóng phai mờ khi thức dậy.
Ý nghĩa của nghiên cứu đối với y học và tâm lý học
Nghiên cứu này không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cách giấc mơ hoạt động mà còn có thể mở ra nhiều hướng đi mới trong lĩnh vực sức khỏe tâm thần. Valentina Elce, tác giả chính của nghiên cứu và là nghiên cứu sinh tiến sĩ tại IMT School for Advanced Studies Lucca, cho biết: “Dữ liệu thu thập từ dự án này sẽ làm cơ sở so sánh cho các nghiên cứu lâm sàng trong tương lai, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những rối loạn liên quan đến giấc mơ và tiềm năng chẩn đoán của chúng.”
Dù nghiên cứu dựa trên dữ liệu tự báo cáo của người tham gia, điều này có thể dẫn đến một số sai số, nhưng những phát hiện của nhóm Bernardi vẫn giúp giải mã một trong những hiện tượng bí ẩn nhất của não bộ – giấc mơ, thứ đã cuốn hút con người suốt hàng ngàn năm qua.
💭 Vậy bạn thì sao? Bạn có thường nhớ giấc mơ của mình không?
