Trong bối cảnh nhu cầu sử dụng ô tô ngày càng tăng cao, việc tìm kiếm các phụ tùng thay thế với giá cả hợp lý đang trở thành xu hướng phổ biến. Tuy nhiên, điều này cũng tạo ra một mối đe dọa nghiêm trọng: các linh kiện ô tô giả mạo tràn lan trên thị trường, tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với an toàn giao thông.
Hiểm họa từ phụ tùng ô tô giả mạo
Những sản phẩm nhái này có hình thức gần như giống hệt phụ tùng chính hãng, từ bao bì đến logo thương hiệu, khiến người tiêu dùng rất khó phân biệt thật giả. Tuy nhiên, chất lượng của chúng lại không đạt tiêu chuẩn an toàn, có thể dẫn đến các sự cố nghiêm trọng, thậm chí gây tai nạn chết người.
Các loại phụ tùng ô tô giả mạo phổ biến bao gồm bộ lọc dầu, túi khí, bugi và má phanh. Chúng thường được nhập khẩu từ nước ngoài qua các cảng lớn tại Mỹ và phân phối rộng rãi thông qua các nền tảng mua sắm trực tuyến.
Đại diện Cơ quan Điều tra An ninh Nội địa Mỹ (HSI), đặc vụ Andrew Lee cho biết: “Những kẻ xấu đang lợi dụng thương hiệu uy tín để trục lợi.” Ông cũng nhấn mạnh rằng những linh kiện giả này không đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt của ngành công nghiệp ô tô, dễ bị hỏng hóc và có thể gây nguy hiểm khi xảy ra tai nạn.
Hàng trăm nghìn phụ tùng giả bị thu giữ
Trong vòng 5 năm qua, Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Mỹ (CBP) đã thu giữ hơn 839.000 linh kiện ô tô giả với tổng giá trị bán lẻ ước tính vượt 60 triệu USD. Các sản phẩm bị tịch thu bao gồm má phanh, lốp xe, chìa khóa, logo và lưới tản nhiệt.
Một trong những mặt hàng nguy hiểm nhất là túi khí giả, được sản xuất từ vật liệu kém chất lượng. Theo Andrew Lee, các nhà sản xuất túi khí chính hãng không bán rời từng bộ phận, mà cung cấp nguyên bộ theo tiêu chuẩn nghiêm ngặt. Trong khi đó, túi khí giả thường được bán với giá rẻ hơn rất nhiều và có thể không hoạt động hoặc phát nổ bất thường, gây hậu quả nghiêm trọng.
Bên cạnh đó, má phanh kém chất lượng cũng là nguyên nhân dẫn đến hàng loạt vụ tai nạn giao thông trên khắp nước Mỹ.
Những nguy hiểm tiềm ẩn từ linh kiện giả
Nhiều người tiêu dùng bị thu hút bởi mức giá rẻ của phụ tùng ô tô trên mạng mà không biết rằng chúng có thể khiến họ phải trả giá bằng tính mạng. Theo các chuyên gia an toàn giao thông, những bộ phận quan trọng như hệ thống phanh, túi khí và hệ thống treo là những sản phẩm bị làm giả nhiều nhất.
Trong năm 2023 và 2024, số lượng phụ tùng giả bị thu giữ tại các cảng ở Mỹ đã tăng gần gấp đôi. Ông Christopher Mabelitini, Giám đốc bộ phận sở hữu trí tuệ và thương mại điện tử của CBP, cho biết: “Bạn nghĩ mình đang mua một món hời, nhưng thực tế đó là sản phẩm giả mạo từ một nhà sản xuất nước ngoài. Chúng tôi đang nỗ lực hết sức để ngăn chặn những sản phẩm này đến tay người tiêu dùng.”
Theo ông Mabelitini, các tổ chức tội phạm đứng sau hoạt động buôn bán phụ tùng giả thường sử dụng giấy tờ giả để qua mặt cơ quan hải quan. Những sản phẩm này sau đó được phân phối đến các gara ô tô, trung tâm sửa chữa và thậm chí cả các đại lý xe hơi.
Hệ lụy nghiêm trọng từ phụ tùng giả
Việc nhập lậu linh kiện ô tô giả đang trở thành vấn đề nghiêm trọng trên toàn nước Mỹ. Hàng triệu đô la hàng giả bị tuồn vào thị trường mỗi năm, và các cuộc điều tra đã phát hiện ra những đường dây buôn lậu quy mô lớn đang hoạt động tại các cảng lớn như Miami, Chicago, New York và Los Angeles.
Riêng trong năm tài chính 2024, CBP đã thu giữ hơn 89.000 đơn vị dầu nhớt giả, mặt hàng bị làm giả nhiều nhất. Ngoài ra, nhiều linh kiện khác như vỏ túi khí, chắn bùn, cản trước và logo của các hãng xe lớn như Chevrolet, Buick và Dodge cũng bị làm giả tràn lan.
Trong vòng 5 năm qua, HSI đã mở hơn 100 vụ án hình sự liên quan đến linh kiện ô tô giả mạo. Theo báo cáo, chỉ riêng trong khoảng thời gian từ tháng 6 năm 2023 đến tháng 3 năm 2024, đã có ít nhất 3 người tử vong và 2 người bị thương nặng do sử dụng phụ tùng giả.
Một trong những vụ việc đau lòng nhất xảy ra tại Florida khi một bà mẹ 22 tuổi thiệt mạng do túi khí giả phát nổ như một quả lựu đạn, bắn mảnh kim loại và nhựa văng khắp khoang xe.
Nỗ lực chống hàng giả và cách bảo vệ người tiêu dùng
Trước tình trạng phụ tùng giả tràn lan, Hội đồng Chống Hàng Giả Ngành Ô Tô (A2C2) được thành lập vào năm 2015 để phối hợp với các nhà sản xuất ô tô ở Bắc Mỹ nhằm phát hiện và ngăn chặn các sản phẩm kém chất lượng tiếp cận thị trường.
A2C2 cũng hợp tác với các cơ quan thực thi pháp luật để điều tra, truy tố những kẻ sản xuất và phân phối hàng giả, đồng thời tuyên truyền nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về mối nguy hiểm của linh kiện giả.
Lời khuyên để tránh mua phải phụ tùng giả
D P Springer, Phó Chủ tịch công ty D&S Steering Service, một nhà phân phối phụ tùng ô tô lâu năm tại New Orleans, cho biết nhiều khách hàng của ông mua linh kiện trên mạng và sau đó mang đến cửa hàng để kiểm tra, vì họ không chắc liệu sản phẩm có phải hàng thật hay không.
Để tránh mua phải phụ tùng giả, các chuyên gia khuyến nghị:
- Mua hàng từ nguồn uy tín: Chỉ nên mua phụ tùng từ các gara ô tô, trung tâm bảo dưỡng chính hãng hoặc đại lý ủy quyền.
- Xác minh tính xác thực: Tham khảo thông tin từ nhà sản xuất thiết bị gốc OEM hoặc đại lý chính hãng.
- Kiểm tra kỹ sản phẩm: Tìm kiếm số serial, logo hoặc dấu hiệu nhận diện của nhà sản xuất.
- Cẩn trọng khi mua hàng trực tuyến: Kiểm tra kỹ thông tin người bán, nguồn gốc sản phẩm và tránh các giao dịch có giá quá rẻ so với thị trường.
Ông Mabelitini nhấn mạnh: “Hãy xem kỹ sản phẩm đến từ đâu, nhà sản xuất là ai và xuất xứ của nó. Nhiều trang thương mại điện tử cung cấp thông tin chi tiết hơn, nhưng bạn cần tìm hiểu thật kỹ.”
Nếu nghi ngờ một sản phẩm là hàng giả, người tiêu dùng nên báo cáo với Trung tâm Điều phối Quyền Sở hữu Trí tuệ Quốc gia hoặc bộ phận bảo vệ thương hiệu của các nhà sản xuất ô tô để có biện pháp xử lý kịp thời.
